Sepsa to zespół objawów generowanych uogólnioną infekcją bakteryjną, wirusową lub grzybiczą. W warunkach fizjologicznych każda infekcja mobilizuje układ immunologiczny do obrony, co ogranicza zasięg infekcji do miejsca wniknięcia patogenu do organizmu. Jednak stany zaburzenia odporności i ogólne osłabienie organizmu mogą sprzyjać szerzeniu się infekcji w całym organizmie. Wówczas uwalniane w nadmiarze mediatory stanu zapalnego sieją spustoszenie w całym organizmie, uszkadzając – wraz z toksynami bakteryjnymi – wiele narządów i prowadząc do uogólnionego zespołu odczynu zapalnego (SIRS), zwanego także sepsą lub posocznicą.
Co to jest sepsa? To całe spektrum objawów, wynikających z uogólnionego zakażenia i niewydolności wielonarządowej. Sepsa sama w sobie nie jest jednak chorobą zakaźną, nie można się nią zatem zarazić od osoby chorej. Nie oznacza to jednak, że nie mamy możliwości zminimalizowania ryzyka zachorowania.
Kto najczęściej choruje na sepsę? Czy można temu zapobiec?
Zachorowaniu na sepsę sprzyja każde osłabienie organizmu. Może być ono spowodowane współistniejącą chorobą przewlekłą, immunosupresją towarzyszącą chemioterapii lub przeszczepieniu narządu, niedoborom odporności. Czy można zatem ograniczyć ryzyko zachorowania na sepsę?
Podstawą jest nie bagatelizowanie jakiejkolwiek infekcji i jej dokładne wyleczenie, ale bez zbędnego nadużywania antybiotyków. Warto prowadzić zdrowy styl życia, ze zbilansowaną dietą oraz umiarkowaną aktywnością fizyczną. Należy nie dopuszczać do rozwoju próchnicy, stosować suplementy wzmacniające odporność oraz nie rezygnować ze szczepień ochronnych. Sepsa u dzieci spowodowana jest najczęściej zakażeniem meningokokami, a przecież istnieje możliwość ochrony przed tym groźnym patogenem – wystarczy zaszczepić dziecko przeciwko meningokokom oraz pneumokokom. Podobna sytuacja dotyczy osób starszych, o osłabionym organizmie.
Sepsa początkowo przypomina zwyczajną infekcję, obserwowana jest zatem podwyższona temperatura ciała czy ogólne osłabienie organizmu. Potem pojawia się przyspieszony oddech i akcja serca, a na skórze występuje charakterystyczna wybroczynowa wysypka. Od wysypki innego typu odróżnia ją brak blaknięcia w miejscu nacisku na skórę.
Decydującym kryterium rozpoznania sepsy jest liczna leukocytów we krwi powyżej 12000 na mikrolitr lub ich spadek poniżej 4000 oraz obecność we krwi bakterii lub grzybów. Gdy podejrzewana jest sepsa objawy te powinny być jak najszybciej potwierdzone, aby wdrożyć leczenie – sepsa prowadzi bowiem do nieodwracalnych zmian w narządach.
Gdy drobnoustroje dostaną się do krwiobiegu, mogą atakować wszystkie tkanki organizmu. Dochodzi do niszczenia ścian naczyń krwionośnych oraz niewydolności wielu narządów, zwłaszcza nerek i wątroby. Pojawiają się zaburzenia równowagi kwasowo – zasadowej oraz zespół rozsianego wykrzepiania śródnaczyniowego DIC.
Na czym polega leczenie sepsy?
W świetle gwałtownego przebiegu sepsy oraz bezpośredniego zagrożenia życia, podstawą leczenia sepsy jest zabezpieczenie podstawowych funkcji życiowych. Należy zatem monitorować pracę serca i układu oddechowego, zadbać o przywrócenie równowagi kwasowo – zasadowej oraz sprawną pracę nerek. równolegle stosowane są antybiotyki i sterydy w celu wyeliminowania czynnika zakaźnego oraz złagodzenia objawów nasilonego stanu zapalnego.
Ja wiem jak się ochronić przed sepsą. Trzeba czytać i samemu się kształcić, bo lekarzom nie ma co ufać. Takie są niestety smutne fakty, bo w dużej mierze trzeba zasugerować jaka może to być choroba, żeby jaśnie państwu zapaliła się czerwona lampka i zaczęli coś działać.
Bezwzględnie szczepienie na pneumokoki i meningokoki jest konieczne. Nie ma się co zastanawiać, nawet małe dzieci powinny być szczepione, żeby nie chorowały, bo naprawdę nie ma z tym żartów i lepiej nie ryzykować. Bo sepsa to ogromne ryzyko – im mniejsze i młodsze dziecko, tym ryzyko większe.